Onderzoekers Bas Lerink en Joop Spijker van Vegetatie-, Bos- en Landschapsecologie bij Wageningen Environmental Research (Alterra), leggen in het magazine ‘Bomen Nieuws’ van de Bomenstichting uit waarom bio-energie uit resthout een belangrijke schakel in de energietransitie is.
Klik op de afbeelding hieronder voor het hele artikel
“Aan alle hernieuwbare energiebronnen kleven duurzaamheidsuitdagingen. Verschillende partijen trekken de duurzaamheid en klimaatneutraliteit van biomassa in twijfel. Door niet meer te oogsten dan er bijgroeit, voorkom je dat er netto koolstof aan het systeem wordt onttrokken. In plaats van op boom-niveau, kan dit het beste op landschapsschaal worden bekeken”.
Wanneer ook wordt voldaan aan het principe van cascadering en respect voor de leefomgeving van beschermde planten- en diersoorten, is het ten slotte nog nodig om de verbranding van de resthoutstromen te optimaliseren.
“Stook het daarom niet op in een open haard, want dit zorgt voor een inefficiënte warmteproductie en grote fijnstofuitstoot. Het efficiëntste systeem is een centrale die biomassa uit regionaal bos en landschap verbrandt om warmte en elektriciteit mee op te wekken voor lokale afnemers, zoals een zwembad. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Ede”.
EDE
SGP-Kamerlid Chris Stoffer heeft maandag een bezoek gebracht aan warmtebedrijf Ede. In de gemeente Ede zijn inmiddels 18.500 woningen aangesloten op het slimme warmtenet. Stoffer kreeg uitleg van initiatiefnemer Valentijn Kleijnen over de werking van het warmtenet, dat vorig jaar is uitgeroepen tot het meest duurzame van ons land. Een warmtenet biedt volop mogelijkheden voor aansluiting van duurzame opwek, zoals restwarmte, aardwarmte, zonnewarmte en regionale biomassa.
,,Ik ben onder de indruk van de werking van dit slimme warmtenet. Met een scala aan oplossingen is dit bedrijf bezig om op allerlei manieren een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van Nederland”, aldus Kamerlid Stoffer. De SGP vindt het kortzichtig en onverstandig dat alle aandacht uitgaat naar zon- en windenergie. ,,’Dit warmtebedrijf laat zien dat je op een haalbare manier ook met andere bronnen kunt bijdragen aan de energietransitie.”
Impact
Initiatiefnemer Kleijnen geeft aan dat hij blij is met de politieke aandacht uit Den Haag. ,,Als bedrijf proberen wij impact te realiseren in de energietransitie. In Ede is dit inmiddels goed gelukt, maar we willen graag onze slimme warmteoplossing delen met meerdere gemeenten. Helaas worden wij steeds meer beperkt in onze aanpak door gemeenten en straks mogelijk ook door de Nederlandse overheid. De rol van marktpartijen wordt steeds meer ingeperkt en gereguleerd, terwijl nu de tijd juist rijp is om kansen te pakken en aan oplossingen te werken.”
Ruim baan
SGP-klimaatwoordvoerder Stoffer vervolgt: ,,Wij maken ons politiek sterk voor ondernemers en doeners in de energietransitie. Slimme warmteoplossingen moeten niet geremd worden maar juist ruim baan krijgen. De SGP zal zich hier landelijk de aankomende jaren sterk voor maken.”
EDE – Nederland staat voor de opgave van de energietransitie. Gemeenten dienen in 2021 hun Transitievisie Warmte gereed te hebben. In de bebouwde omgeving zijn er de individuele alternatieven voor aardgas zoals de warmtepomp en collectieve opties zoals een warmtenet. Het VNG-congres van de Nederlandse gemeenten bracht een kleine 50 bestuurders van verschillende gemeenten dinsdagmiddag naar bloemenveiling Plantion in Ede, waar zij meer leerden over het slimme groene warmtenet in Ede.
Eerst presenteerde de BNG een inleiding over warmtenetten in Nederland. Hieruit blijkt dat ca. 323 gemeenten een warmtenet krijgen, volgens recent onderzoek van Berenschot en CE Delft. Wethouder Hoefsloot van de gemeente Ede en Valentijn Kleijnen van MPD Groene Energie lichtten toe hoe zij inmiddels 30 km warmtetracé realiseerden in de kern van Ede. Een groen warmtenet dat bestaat uit een ringleiding in Ede, dat verbonden is met drie bio-energie installaties en waarmee inmiddels ca. 18.500 woningen en bedrijven (woning-equivalenten) duurzaam worden verwarmd. Een succesverhaal, zo beaamt wethouder Hoefsloot uit Ede, waarmee op basis van vrije keuze voor aansluiten, al bijna de gezamenlijke ambitie van 20.000 aansluitingen is behaald.
Het warmtenet in Ede is een toekomstbestendig warmtenet waarvoor MPD Groene Energie doorlopend innovatieve toepassingen ontwikkelt en waarop ook andere duurzame bronnen als zonnewarmte, aardwarmte en warmte uit bijvoorbeeld een datacenter kunnen worden aangesloten. Er wordt gewerkt aan een open net en er wordt actief gezocht naar restwarmteleveranciers. Bovendien is het net in Ede al drie jaar op rij het duurzaamste warmtenet van Nederland. ‘Iets waar we als gemeente trots op mogen zijn’, aldus de wethouder.
Met oog op de toekomst dient zich de vraag aan hoe het private eigenaarschap van een warmtenet zoals in Ede, zich verhoudt met de zorgplicht vanuit de gemeente. Kleijnen benadrukt dat ‘warmte’ vanuit Rijkswege al volledig gereguleerd is: de overheid bepaalt de maximum warmteprijzen, vanuit hun warmteleveringsvergunning zijn warmtebedrijven verplicht om continu warmte te leveren en bij een onverwacht faillissement bijvoorbeeld, is geregeld dat de overheid inspringt om de warmtevoorziening voort te zetten. Hoe de publiek-private samenwerking in de nabije toekomst het beste vorm kan krijgen, wordt op dit moment uitgewerkt door de Edese duurzame pioniers.
Ook in 2019 sponsoren Warmtebedrijf Ede en Roseboom Ede de openingsavond van de Heideweek. Het belooft een spektakel te worden op 23 augustus; Jeroen van der Boom en Glennis Grace geven beiden een concert met live band van een uur. Ook de Nederlandstalige R&B sensatie Re-Play is van de partij. Bent u er ook bij? Warmtebedrijf Ede verwelkomt u graag!
In het Koetshuis op kasteel Hoekelum in Bennekom ging op 16 mei het project Terra Silva in verkoop. Een duurzaam woningbouwproject bestaande uit 45 woningen gelegen op Park Reehorst in Ede. Er was veel interesse in de eerste fase van 22 woningen, die bovendien worden aangesloten op groene warmte. Warmtebedrijf Ede werd enthousiast ontvangen om uit te leggen wat groene warmte uit het slimme groene warmtenet in Ede voor de toekomstige bewoners precies inhoudt.
Op de Simon Stevin-kazerne in Ede wordt volop aardgasloos gebouwd. Doorlopend worden deelprojecten opgeleverd voorzien van een aansluiting op groene warmte, zoals het Heide- en Parkkwartier en Gebouw 69 en 70. Warmtebedrijf Ede wenst alle nieuwe bewoners veel woonplezier.
Andere projecten op de Simon Stevin-kazerne waaronder Het Officiersdorp, Statuur, Sysseltse Lanen, Huis Ter Hei, De Verbinding en De Parkwachter worden ook aangesloten op het duurzaamste warmtenet van Nederland. In Ede gebeurt het!
Een rondje Ede laat een groeiend aantal monumentale panden zien die inmiddels succesvol aardgasvrij zijn gemaakt. Steeds meer Edese monumenten waaronder het Platform Militaire Historie Ede in De Smederij, zijn aangesloten op het slimme groene warmtenet van warmtebedrijf Ede en besparen hiermee aanzienlijk op hun CO2-uitstoot.
Met het onthullen van het straatnaambordje werd gevierd dat de eerste gerenoveerde woningen aan de Kolkakkerweg zijn opgeleverd. De buurt wordt de komende jaren vernieuwd tot een eigentijds tuindorp. Daarbij worden woningen gerenoveerd, maar ook gesloopt en nieuw gebouwd. De woningen zijn nu voorzien van zonnepanelen, geïsoleerd en aangesloten op het warmtenet van Warmtebedrijf Ede. Daarmee zijn het de eerste bestaande grondgebonden woningen die aangesloten zijn op groene warmte in Ede.
Warmtenet Ede is duurzaamste van Nederland, hoe krijgt de stad dat voor elkaar?
EDE – Ede heeft volgens het Nationaal Warmtecongres met drie bio-energie installaties het duurzaamste warmtenet van Nederland. Hoe krijgt de stad dat voor elkaar?
Dat de gasgestookte cv-ketel op termijn de deur uit moet lijkt onvermijdelijk. Een van de alternatieven is het warmtenet van het commerciële Warmtebedrijf Ede, dochter van MPD Groene Energie. Wie hierop is aangesloten, krijgt warm water dat in kilometerslange buizen wordt aangevoerd vanaf installaties aan de Dwarsweg, de Geerweg en de Knuttelweg.
Als die laatste volop in bedrijf is, moeten zo’n 20.000 woningen en bedrijven in Ede warmte krijgen door verbranding van lokale biomassa. Dat deze vorm van groene energie zo’n vlucht zou nemen, had directeur Valentijn Kleijnen niet voorzien toen hij in 2013 de eerste bio-energie installatie opende aan de Dwarsweg in Ede, vertelt Lotte Wander van het warmtebedrijf. ,,Er is veel belangstelling uit binnen- en buitenland voor de manier waarop wij dit in Ede doen.”
De vlammen verslinden gulzig het aangevoerde hout: tien tot twaalf kub per uur kunnen ze aan
De Basis lijkt simpel. Twee gigantische verbrandingsovens, die veel weg hebben van een grote zeecontainer, vormen het hart van de centrale aan de Geerweg, nabij de Zandlaan. Als Christian van Kesteren, plantmanager van de centrale aan de Geerweg, het kijkluikje van een van de ovens opent en het inferno openbaart, doet de hitte pijn aan de ogen. Zo’n 950 graden is de temperatuur van de oven. De vlammen verslinden gulzig het aangevoerde hout: tien tot twaalf kub per uur kunnen ze aan.
Tien gigajoule
De ketels verhitten water tot 95 graden Celsius. Via zwaar geïsoleerde buizen stroomt het hete water vervolgens door Ede. ,,Onderweg verliest het water maar 1,5 graden”, meldt de plantmanager trots. ,,Omgezet in warmte levert 1000 kilogram biomassa ongeveer tien gigajoule op.”
Warm water is het hoofdproduct maar de biocentrale levert ook een interessant bijproduct. Met de stoom die vrijkomt bij het opwarmen van het water, wekt de installatie zijn eigen stroom op. En wat daarvan niet wordt gebruikt, gaat terug in het openbare energienet. ,,De drie bio-energie installaties produceren meer groene stroom dan de huidige twee windmolens in Ede”, zegt Van Kesteren. De plantmanager laat zien dat alle fijnstof wordt opgevangen in een e-filter. Samen met de as van het verbrande hout wordt dit afgevoerd als chemisch afval.
Boven in de ruimte ratelt de band die het hout naar de ovens voert onophoudelijk. Via het raampje boven in de centrale ruimte van de installatie kun je een blik werpen op de aanvoerroute van de biomassa. Er staat net een volle bak met wat met meest lijkt op bodembedekking in het bos: een mix van grove bruine houtsnippers. ,,Nee, het zijn geen geperste houtkorrels”, benadrukt Van Kesteren.
Er worden geen bossen geveld ten behoeve van biomassa Christian van Kesteren, Plantmanager
Deze houtkorrels worden namelijk gebruikt om traditionele kolencentrales ‘bij te stoken’. Die heten pellets en komen uit Scandinavië of zelfs Amerika per schip naar Nederland. ,,Dat zou verre van duurzaam zijn”, vindt hij. Hij benadrukt dat deze centrale enkel resthout krijgt: snoei- en kniphout uit de regio dat binnenkomt bij afvalcentrale ACV, tak- en tophout uit het openbaar groen- en landschapsbeheer. ,,Er worden geen bossen geveld ten behoeve van biomassa. Alleen bos-onkruid zoals de prunus of ook wel Amerikaanse vogelkers, een bekende woekeraar, krijgen we uit de bossen van Ede. Hiermee doen we het bosbeheer een dienst.” En ja, er zal ook voldoende resthout in deze omgeving blijven om drie installaties tot in lengte van jaren mee te kunnen stoken, verzekert Van Kesteren.
,,We moeten veel en vaak uitleggen wat we doen”, zegt Wander. ,,Logisch ook. Mensen kennen ons niet. Daarnaast zijn ze kritisch, ook door de hele klimaatdiscussie.” Het Warmtebedrijf heeft een flinke brochure gemaakt over hun ‘duurzame biomassa’. Want naast de vragen over de herkomst van de brandstof is ook de CO2-uitstoot van biomassa onderwerp van discussie. Natuur- en milieuexperts denken er verschillend over.
In de wetenschappelijke wereld is er verdeeldheid over de biomassa-verbranding. Hoogleraar bio-based economy Martin Junginger vindt duurzame biomassa een goed idee. Bioloog en hoogleraar ecologie Louise Vet meent echter dat biomassa geen goede keuze is in het proces van CO2-reductie, hoofddoel uit het klimaatakkoord van Parijs. Ze stelt bijvoorbeeld dat biomassa meer CO2 uitstoot bij verbranding dan steenkool. ,,Onze warmte is CO2-neutraal”, reageert Wander. ,,Wat bomen opnemen aan CO2 komt vrij na verbranding van resthout, maar wordt weer opgenomen door de overige bomen. Dit noemen we de korte koolstofkringloop. Zo lang er in Nederland meer bos groeit dan er wordt gekapt, en dat gebeurt nu, wordt dit meer dan gecompenseerd.”
Duurzaamheid is ook een optelsom, legt ze uit, het gaat dus niet alleen om de uitstoot van Co2, stelt ze. ,,De korte aanvoerroutes voor de brandstof, het hoge rendement van de installaties, goede isolatie van het warmtenet en daardoor weinig warmteverlies en de extra winst doordat de centrale naast warmte ook elektriciteit opwekt.”
Warmtebedrijf Ede heeft een Privacy- en Cookie verklaring.
Warmtebedrijf Ede maakt gebruik van functionele cookies die strikt noodzakelijk zijn voor de werking van de website en analytische cookies om inzicht te krijgen in de werking en effectiviteit van de website.OkMeer informatie over privacy
